زگیل تناسلی

زگیل تناسلی چیست؟

یکی از بیماری‌های مقاربتی عفونی با عامل ویروسی HPV، زگیل تناسلی است. این بیماری درصد واگیری بالایی دارد و از طریق تماس پوستی، جنسی و حتی لمس اشیاء آلوده قابل انتقال است. اما موضوعی که باعث شده زگیل تناسلی نسبت به دیگر بیماری‌های عفونی اهمیت بالاتری از نظر درمان به موقع و حتی پیشگیری داشته باشد، این است که این بیماری دارای سویه‌های مختلف پرخطر هم است. اگر می‌خواهید با زگیل تناسلی، انواع، نحوه درمان و پیشگیری از آن بیشتر آشنا بشوید، پس لطفا تا ادامه این مطلب ما را همراهی کنید.

زگیل تناسلی بیماری عفونی مقاربتی با عامل ویروس پاپیلومای انسانی HPV است که می‌تواند مردان و زنان را درگیر کند. بیش از صدها سویه از این ویروس وجود دارند که ۴۰ سویه از آن‌ها شناسایی شده‌اند که می‌توانند از نوع پرخطر و کم‌خطر باشند. دوران نهفتگی این بیماری می‌توانداز ۲ هفته تا حتی ۲ سال طول بکشد؛ در این مدت فرد ممکن است بدون داشتن علائم، ناقل بیماری باشد.

بعد از دوران نهفتگی، این بیماری خود را با ایجاد زائد‌ه‌های گوشتی گل کلم مانند در اطراف ناحیه تناسلی و حتی دیگر بخش‌های پوست بدن نشان می‌دهد.

انواع زگیل تناسلی

به‌طور‌کلی بیماری زگیل تناسلی یا همان بیماری اچ پی وی به دو گروه پرخطر و کم‌خطر تقسیم می‌شود:

زگیل تناسلی پرخطر

در بین ۴۰ سویه شناسایی شده از این ویروس، حدود ۱۵ ژنوتیپ از آن‌ها جزء نوع پرخطر هستند که می‌توانند عامل انواع سرطان‌ها مثل سرطان دهانه رحم، واژن، فرج، سرطان آلت تناسلی (در مردان)، حنجره و سر و گردن شوند. سویه‌های ۱۶، ۱۸، ۳۳، ۳۱، ۵، ۵۲، ۵۱، ۳۵، ۳۹، ۶۸، ۸، ۵۳، ۶۶ و ۵۶ از جمله انواع پرخطر هستند که در این بین ژنوتیپ‌های ۱۶ و ۱۸ از پرخطرترین‌ها تلقی شده و حدود ۷۰ درصد باعث ایجاد سرطان دهانه رحم در افراد مبتلا می‌شوند.

زگیل تناسلی کم‌خطر

یکی دیگر از انواع ویروس اچ پی وی نوع کم خطر آن‌ها است که تنها باعث زگیل تناسلی بدون ایجاد سرطان یا با احتمال ضعیف ایجاد زائده‌های پیش‌سرطانی می‌شوند. سویه‌های ۶ و ۱۱ جزو زگیل‌های تناسلی از نوع کم خطر هستند. حدود ۹۰ درصد از زگیل‌های تناسلی از نوع کم خطر یعنی سویه‌های ۶ و ۱۱ هستند‌.

عوارض زگیل تناسلی

همان طور که اشاره کرده‌ایم زگیل تناسلی با توجه به اینکه از کدام نوع است می‌تواند عوارضی برای مبتلایان به همراه داشته باشد. در مجموع عوارض زگیل تناسلی شامل موارد زیر است:

عوارض خفیف

ایجاد زائده‌های گوشتی با رنگ تیره‌تر از پوست
خارش و درد در پوست درگیر شده
خونریزی در زمان مقاربت

عوارض حاد

انواع سرطان‌های دهانه رحم، مقعد، واژن، فرج، دهان و حنجره و سر و گردن در زنان.

انواع سرطان آلت تناسلی، مقعد، سر و گردن، حنجره و دهان در مردان.

راه‌های انتقال زگیل تناسلی

زگیل تناسلی از جمله بیماری‌های ویروسی است که به شدت واگیردار بوده و فرد بیمار حتی بدون علائم در دوران کمونگی، به سادگی و با کوچکترین تماس پوستی با ناحیه تناسلی می‌تواند آن را به فرد سالم انتقال دهد. از جمله روش‌های انتقال زگیل تناسلی عبارتنداز:

تماس جنسی: شایع‌ترین راه انتقال زگیل تناسلی از طریق رابطه جنسی واژینال، مقعدی و حتی دهانی بوده و با وجود محافظت بهداشت جنسی مثل کاندوم هم قابل انتقال است.
تماس پوست با پوست: از طریق تماس پوستی با پوست و ترشحات ناحیه تناسلی هم احتمال انتقال بیماری به فرد سالم وجود دارد.
لوازم شخصی آلوده: اگر از لوازم و ملزومات شخصی و بهداشتی شخص مبتلا به ویروس زگیل تناسلی استفاده کنید، احتمال ابتلا به این بیماری وجود خواهد داشت.
از طریق مادر به نوزاد: در هنگام زایمان، این احتمال وجود دارد که با تماس پوستی از طریق کانال زایمان، ویروس اچ پی وی به نوزاد منتقل بشود.

تشخیص زگیل تناسلی

تشخیص HPV به شیوه‌های متنوعی انجام می‌شود. در حقیقت می‌توان گفت جهت کسب نتایج دقیق و نهایی باید پزشک چندین آزمایش را تجویز کند. در ابتدای کار، معاینه فیزیکی توسط پزشک انجام می‌شود تا علائم و ظاهر زائده‌ها مورد بررسی قرار بگیرد. در مرحله بعد، بررسی دقیق‌تر از طریق کولپوسکوپی و نمونه‌برداری از طریق بیوپسی و پاپ اسمیر انجام می‌گیرد.با آزمایشات و پاتولوژی نمونه، نوع دقیق بیماری و حتی نوع سویه‌های مختلف ویروس تشخیص داده می‌شود.

راه‌های پیشگیری از زگیل تناسلی

یکی از موثر‌ترین روش‌ها برای پیشگیری از ابتلا به سویه‌های خطرناک زگیل تناسلی استفاده از واکسن‌های این بیماری با ایمنی‌ بخشی مناسب است. به طور کلی هیچ راه پیشگیرانه‌ای به غیر از واکسن برای عدم ابتلا به سویه‌های پرخطر این ویروس وجود ندارد و علاوه بر تزریق واکسن باید از روابط جنسی پرخطر با افراد مختلف اجتناب کرد.

انواع واکسن زگیل تناسلی

واکسن‌های HPV انواع ایرانی و خارجی دارند که هر کدام از آن‌ها سویه‌های مختلف از این ویروس را پوشش می‌دهند. در ادامه به ویژگی‌های خاص هر کدام می‌پردازیم.

واکسن گارداسیل خارجی

واکسن گارداسیل یکی از شناخته‌ترین واکسن‌ها برای پیشگیری ازابتلا به سویه‌های مختلف به‌خصوص نوع پرخطر ویروس زگیل تناسلی است. این محصول که توسط کمپانی داروسازی آمریکایی تولید می‌شود، دارای دو نوع واکسن گارداسیل ۹ ظرفیتی و ۴ ظرفیتی است.

واکسن گارداسیل ۹ ظرفیتی می‌تواند ۹ سویه پر خطر از ویروس اچ پی وی را که شامل ژنوتیپ‌های ۱۱، ۱۶، ۱۸، ۳۹،۳۱، ۳۳، ۴۵، ۵۲ و ۵۸ هستند، پوشش داده و فرد را در مقابل ابتلا به این ویروس‌ها ایمن کند.
واکسن گارداسیل ۴ ظرفیتی: این نوع واکسن هم می‌تواند ۴ سویه از ویروس اچ پی وی از جمله انواع پرخطر 6 ، 11، 16 و 18 را پوشش بدهد و از ابتلا به این سویه‌ها جلوگیری کند.

در نظر بگیرد واکسن گارداسیل در سنین ۹ تا ۴۵ سالگی برای دختران و پسران قابل تزریق است و تا ۱۰ سال قدرت محافظت دارد. این واکسن به صورت ۲ دوزی یا ۳ دوزی تزریق می‌شود. برنامه دو دوزی برای افراد زیر ۱۵ سال است که دوز دوم بعد از ۶ تا نهایت ۱۲ ماه تزریق می‌شود. برنامه ۳ دوزی برای افراد بالای ۱۵ سال است که در ماه‌های ۰، ۲ و ۴ تزریق می‌شوند.

واکسن پاپیلوگارد ایرانی

واکسن پاپیلوگارد، نوع ایرانی واکسن اچ پی وی است که توسط شرکت داروسازی سیتاژن تولید می‌شود و دو سویه پرخطر ویروس HPV یعنی سویه‌های ۱۸ و ۱۶ را پوشش می‌دهد. این واکسن قادر است فرد را از دو نوع ژنوتیپ پرخطر که عامل اصلی انواع سرطان‌ها به خصوص سرطان دهانه رحم است، محافظت کند. در نظر بگیرید برخلاف واکسن گارداسیل، واکسن پاپیلوگارد ۷ تا ۸ سال قدرت ایمنی بخشی به فرد را در مقابل ویروس اچ پی وی از نوع ۱۸ و ۱۶ دارد.

روش‌های درمان زگیل تناسلی

روش‌های درمانی متنوعی برای زگیل تناسلی وجود دارد که هر کدام از آن‌ها با توجه به شدت و نوع بیماری اچ پی وی توسط پزشک پیشنهاد می‌شود. فراموش نکنید، درمان این بیماری باید زیر نظر متخصص پوست و بیماری‌های عفونی صورت گیرد. چراکه هر گونه خود درمانی می‌تواند عوارض بسیار داشته و باعث تشدید بیماری بشود. از جمله روش‌های درمانی برای زگیل تناسلی، شامل موارد زیر است:

دارو درمانی

اولین راهکار برای درمان و به نوعی جلوگیری از تشدید زگیل تناسلی، دارو درمانی است. داروها و پماد‌های زیادی برای درمان زگیل تناسلی استفاده می‌شوند که از جمله آن‌ها محلول پدوفیلین، ایمیکویمود، اسید سالیسیلیک، تری کلرواستیک اسید و … هستند. همچنین در کنار این داروها و کرم‌هایی که اثر ضد ویروس HPV دارند از انواع مکمل‌های دارویی با خاصیت آنتی اکسیدانی جهت تقویت ایمنی بدن برای مقابله با این بیماری استفاده می‌شود.

کرایوتراپی (فریز کردن)

از دیگر روش‌های بدون درد و در عین حال غیر تهاجمی برای درمان زگیل تناسلی، کرایو تراپی یا همان سرما درمانی است. در این شیوه با استفاده از مواد شیمیایی با دمای جوش بسیار پایین (۱۹۶- تا ۲۱۶-) مثل نیتروژن مایع یا گاز آرگون یا حتی کربن‌دی‌اکسید خشک، اقدام به فریز کردن زگیل تناسلی می‌کنند. این روش باعث از بین رفتن زگیل‌های تناسلی در اثر انجماد و جلوگیری از عود بیماری می‌شود.

لیزر درمانی

از جمله روش‌های نوین برای درمان زگیل تناسلی لیزر درمانی است که جزو درمان‌های موثر دسته‌بندی می‌شود. در این روش با استفاده از اشعه‌های لیزری با طول موج معین (لیزر فروسرخ یا پلاسما) زگیل‌های تناسلی با انرژی این اشعه‌ها سوزانده می‌شوند.

جراحی

اگر روش‌های نام برده در بالا در درمان زگیل تناسلی جواب ندادند و اندازه‌ی زگیل‌ها به حدی بزرگ باشد که با لیزر، دارو و کرایو قابل درمان نباشند، در این صورت جراحی از دیگر روش‌های درمانی خواهد بود.

جمع‌بندی

ویروس پاپیلومای انسانی HPV که علت اصلی زگیل‌های تناسلی است به طور معمول از راه مقاربت جنسی واژینال، دهان یا تماس پوستی با ناحیه تناسلی منتقل می‌شود. حتی در صورتی که هیچ علائمی هم از زگیل‌ روی پوست بدن یا ناحیه تناسلی نباشد، بازهم ویروس احتمال دارد فعال بوده و شخص ناقل باشد و بیماری را به افراد سالم منتقل کند‌. درمان به موقع زگیل تناسلی حتی از نوع کم‌خطر بسیار حائز اهمیت است، چرا که عود و تشدید آن می‌تواند به ضایعات پیش‌سرطانی تبدیل شود.